∇ Απόσπασμα από τη συμμετοχή μου σε debate πρώην Διοικητών Νοσοκομείων κατά τη διάρκεια του 20 Συνεδρίου της Ελληνικής Εταρείας Μάνατζμεντ Υπηρεσιών Υγείας.
Αναλυτικά το κείμενο της συνέντευξης ∇
[…]
Λ.Γ: Σας ευχαριστώ πολύ για τα καλά σας λόγια για το νοσοκομείο. Πράγματι το νοσοκομείο Χατζηκώστα, όταν πήγα εκεί, βρήκα ένα καλά οργανωμένο νοσοκομείο, ένα καλό νοσοκομείο.
Να σας πάω στο χώρο και στο χρόνο, τα δύο νοσοκομεία των Ιωαννίνων εξυπηρετούν σαν μια μικρή χώρα γιατί καλύπτουν όλοι την Ήπειρο τα νησιά του Ιονίου, Κέρκυρα, Λευκάδα όταν έχουν ανάγκες, όλη την Βόρειο Ήπειρο και τη Δυτική Μακεδονία. Είναι καλά στημένα και τα δύο.
Έκανα αίτηση τον Μάρτιο του 2013. Είχα ξεχάσει μετά πραγματικά πως είχα κάνει αίτηση, έτρεχα με τις δουλειές μου, και κατά τέλη Σεπτεμβρίου, χτυπάει τηλέφωνο και μου λένε ‘Μήπως έχεις κάνει αίτηση για το νοσοκομείο;’ Εκεί, τότε το θυμήθηκα και λέω πλάκα μου κάνουνε. Τώρα σας μεταφέρω βιωματικά την εμπειρία μου. Από τέλη Σεπτεμβρίου που μου ανακοινώθηκε, το ΦΕΚ βγήκε και πήγα στο νοσοκομείο 18 Δεκεμβρίου, άλλους 3 μήνες. Έκατσα 2 χρόνια, σε αυτά τα 2 χρόνια άλλαξαν 5 (!!!) Υπουργοί Υγείας, καταλαβαίνετε πόσο σημαντικό είναι αυτό για την πολιτική υγείας, πόσο καθένας που έρχεται, λέει τα δικά του και τα διαφορετικά, πόσο εύκολα έχουμε εμείς την αποδοχή από τον εκάστοτε υπουργό ή τον διοικητή της υγειονομικής περιφέρειας. Και είχα την ατυχία, ενώ ήθελα πάρα πολύ να κάνω πράγματα, τουλάχιστον για τον ένα χρόνο να μην μπορώ γιατί δεν περνούσε η γνώμη και η άποψη μου. […] μιλάμε για πολυσύνθετους, πολύ μεγάλους οργανισμούς, το Χατζηκώστα, είχαμε τότε και τα Κέντρα Υγείας, μιλάμε για 1200 άτομα προσωπικό, €15 εκατομμύρια budget (προμηθειών) το χρόνο συν €20 εκατομμύρια είναι €35 εκατομμύρια διαχείριση σε ετήσια βάση. Ο Νομός Ιωαννίνων αν τον ΄σιδερώσουμε΄ -να το πω έτσι- είναι μεγαλύτερος από το Βέλγιο και την Ολλανδία μαζί, είναι τεράστιος. Είναι ένας ορεινός όγκος τεράστιος με 6 Κέντρα Υγείας.
Μου πήρε ένα διάστημα να καταλάβω τι γίνεται, να γνωρίσω τους ανθρώπους, τους συνεργάτες, τους διευθυντές των κλινικών, να κάνουμε την διαγνωστική μελέτη του οργανισμού, ένα εξάμηνο. Σε αυτό το διάστημα μεσολάβησαν οι τοπικές εκλογές, οι περιφερειακές, οι δημοτικές εκλογές. Μεσολάβησαν οι ευρωεκλογές, ένα διαφορετικό κλίμα και εκεί κατάλαβα, γιατί είχα κάτι άλλο στο μυαλό μου, ότι δεν υπήρχε τόση μεγάλη επιρροή από το πολιτικοοικονομικό περιβάλλον, όμως διαψεύστηκα τελείως.
Και να σας πω μια βιωματική εμπειρία για να καταλάβετε τι ζήσαμε και τι ζούσαμε εκείνες τις εποχές. Κάποιοι ίσως μπορεί να το θεωρήσουν λίγο πολιτικοποιημένη τη προσέγγιση μου αλλά δεν το λέω για αυτό πιστέψτε με πραγματικά. Και έζησα μετά ένα 9μηνο που δεν ξέραμε αν θα πληρωθούν πράγματα η δεν θα πληρωθούν, και ένα bulling που γινόταν από τη νέα την ηγεσία ότι εμείς είμαστε πολιτικά πρόσωπα ενώ εγώ πραγματικά είχα τοποθετηθεί ως τεχνοκρατικό πρόσωπο. Μπήκα ως τεχνοκράτης και βγήκα πλέον ως πολιτικός. Ήταν μια φανταστική εμπειρία παρόλο που για 2 χρόνια δεν κοιμόμουν σχεδόν και παρόλο που πήρα 15 κιλά. Αν με ρωτήσετε αν θα την ξαναέκανα τώρα, όχι δεν θα την ξαναέκανα, δεν θέλω να την ξανακάνω, σίγουρα όμως θέλω να βοηθήσω στο κομμάτι της υγείας αλλά όχι δεν θέλω να την ξανακάνω αυτή τη διαδικασία. Είναι τεράστια η πίεση και ειδικά – το είπα και ο κ. Στάθης πριν – «τη διαφορά της επαρχίας». Στην επαρχία δεν είναι το απρόσωπο, είσαι γνωστός και επηρεάζεται όλη σου η ζωή, επηρεάζεται η κοινωνικότητα σου, όλη σου η συμπεριφορά επηρεάζεται από αυτήν την θέση. Οπότε πρέπει να είσαι πάρα πολύ προσεκτικός. Σας έλεγα λοιπόν ότι θα σας μεταφέρω μια εμπειρία. Εγώ δεχόμουν τους πάντες δεν είχα αντιληφθεί ιδιαίτερα το πολιτικό περιβάλλον γύρω μου, ποιος είναι ποιος, τι γίνεται, τι συμφέροντα υπάρχουνε και πάντα όποιος ζητούσε να έρθει ανεξαρτήτως χρώματος (με εξαίρεση τη Χρυσή Αυγή γιατί ηταν και η οδηγία από το Υπουργείο), δεχόμαστε, είχαμε ανοιχτές τις πόρτες και συζητούσαμε και ενημερώναμε. Εν πάση περιπτώσει, μια εβδομάδα πριν τις εκλογές του 2015, νομίζω 25 Γενάρη ήταν οι εκλογές του ΄15, δέχομαι αίτημα από τους υποψήφιους βουλευτές του Σύριζα να έρθουν στο νοσοκομείο να τους ενημερώσω, τους οποίους τους έχω ξαναδεί δεν ήταν η πρώτη φορά που θα τους ενημέρωνα. Να το πούμε κ λίγο χαριτολογώντας, ως συνήθως άργησαν 45΄λεπτά. Μπένει λοιπόν το κλιμάκιο τον υποψήφιων βουλευτών μέσα, κάθονται στο συνεδριακό, τους καλωσορίζω με τους καφέδες όλα καλά και τους λέω στη διάθεση σας όπως πάντα, μόλις τακτοποιήθηκαν οι άνθρωποι, να σας ενημερώσω τους λέω, να σας πώ που βρισκόμαστε, ποια είναι τα προβλήματα με κάθε ειλικρίνεια, τι σκοπό έχουμε να κάνουμε, ποιος είναι ο στόχος, τι γίνεται κτλ. Και η απάντηση που πήρα από τον επικεφαλή του κλιμακίου αυτού ήταν ότι: «κ. Διοικητά ξέρουμε τα πάντα, δε θέλουμε να μας ενημερώσετε τίποτα. Ήρθαμε να σας πούμε ότι τη Δευτέρα είμαστε στην κυβέρνηση και στο μεταβατικό στάδιο που θα υπάρξει, θέλουμε να έχετε μια ίδια διαχείριση». Με απλά λόγια, ήρθαμε να σας πούμε πως δε θα είστε εδώ και μη τα κάνετε… μέχρι να φύγετε!
Τώρα τι μεσολάβησε.. εμείς που ήμασταν σε θέσεις, ζήσαμε έντονες στιγμές και σε βαθμό που να υπάρχει και επικινδυνότητα, δηλαδή δεν ξέραμε τι μέλλει γενέσθαι, τι θα γίνει με τους προϋπολογισμούς. Γενικώς είχαμε μια διοίκηση από πάνω μας που προφανέστατα δεν μας ήθελε, μια διοίκηση που ζητούσε τις παραιτήσεις μας, που βγαίναν συνεχώς άρθρα. Να θυμίσω ότι, επειδή είμαστε στο χώρο αυτό, κάποια εποχή με υπουργεία Κουρουμπλή, πριν τις εκλογές του 2015 του Αυγούστου, πέρασε ένα μικρό, δυο γραμμές νομοσχέδιο ότι ο Υπουργός Υγείας έχει το δικαίωμα να απολύσει όποιον διοικητή θέλει κατά το δοκούν, δεν πέρασε αυτό γιατί ήταν ακόμα η «Τρόϊκα» μέσα στα υπουργεία εκείνη την εποχή, γίναν οι εκλογές και η νέα κυβέρνηση το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν να απολύσει τους διοικητές με όποιο τρόπο μπορούσε. Η προσέγγιση τους ήταν ότι οι διοικητές ήταν πολιτικά πρόσωπα, κάτι που εγώ προσωπικά διαφωνώ, θεωρώ ότι οι διοικητές πρέπει να είναι άνθρωποι που να έχουν σπουδάσει, τουλάχιστον να έχουν τις βασικές αρχές management υγείας, αυτής της επιστήμης. Αυτά από εμένα δεν θέλω να σας κουράσω άλλο.
Ήταν μια φανταστική εμπειρία για εμένα, γνώρισα πολύ ωραίους ανθρώπους, είναι ένας χρόνος ο οποίος έχει interaction με πάρα πολλά εν μέρη, έχει πάρα πολλούς ενδιαφερόμενους στη λειτουργεία του νοσοκομείου. Εγώ έφυγα με τις καλύτερες εντυπώσεις από το νοσοκομείο, τους έχω μέσα στην καρδιά μου, με βοήθησαν, νομίζω ότι παρα..κάναμε έργο, κάναμε σπουδαίο έργο, προσπαθήσαμε να βοηθήσουμε.
Σίγουρα οι αποφάσεις που παίρνει ένας διοικητής νοσοκομείου, ενός τέτοιου νοσοκομείου τουλάχιστον, είναι πάρα πολλές κ λάθη θα γίνουν. Τουλάχιστον εγώ έφυγα με την συνείδηση μου καθαρή ότι δεν αδίκησα κανέναν, με καθαρά χέρια. Ήταν μια πολύ ωραία φανταστική εμπειρία για εμένα, δεν θα την ξαναέκανα όμως, κρατάω τα θετικά από αυτό.
Δ. Πως θα χαρακτηρίζατε όλο αυτό με μία λέξη;
Λ.Γ. Challenging, πρόκληση δηλαδή.
Να σημειώσω κάτι εδώ, ξέχασα να σας πω την αντίδραση μου προηγουμένως με το κλιμάκιο, προφανώς έφυγαν αμέσως, δεν συνεχίστηκε η συζήτηση και τους είπα περάστε έξω από το γραφείο μου σας παρακαλώ και τα λέμε από Δευτέρα.
Μπορώ να σας πω άπειρα παραδείγματα που βιώσαμε, που είναι ενδεικτικά του τι συμβαίνει μέσα στα νοσοκομεία. Τα δεδομένα είναι ότι αν κάποιος πάει από τον ιδιωτικό τομέα στο δημόσιο, εγώ δεν είχα ξανά ασχοληθεί με το δημόσιο, είναι ένα σοκ όταν μπαίνεις σε ένα τέτοιο στυλ διοίκησης και βλέπεις αυτά που συμβαίνουν στα νοσοκομεία και τα συγκρίνεις με τον ιδιωτικό τομέα.
Το κυριότερο που συνάντησα σε αυτή μου την εμπειρία ήταν ότι ήταν ένα πολύ γερασμένο σύστημα υγείας. Ένα σύστημα υγείας που φτιάχτηκε την δεκαετία του ΄80, είχαμε τμήματα που ο μέσος όρος ηλικίας, της εργασιακής τους εμπειρίας ήταν 30 χρόνια, δεν είχε μπει φρέσκο αίμα στα τμήματα για 30 χρόνια. Μόνο στον ιατρικό τομέα, λόγω των ειδικοτήτων, και εκεί λίγες θέσεις άνοιγαν καινούργιες. Εγώ θα σας συνοψίσω σε μια πρόταση τι πρέπει να γίνει. Εφαρμογή ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων λειτουργίας στο δημόσιο τομέα. Μόνο αυτό, από αυτό θα είναι η αρχή και από κάτω έχει άλλα πάρα πολλά. Αυτός ο τομέας έχει τρομερά πεδία βελτίωσης, νομίζω ότι αυτή τη στιγμή τα νοσοκομεία στην Ελλάδα τρέχουν στο 1-2 % των δυνατοτήτων που έχουν σε όλους τους τομείς. Δυστυχώς, και παρόλα αυτά, συντηρούμαστε και συντηρούμαστε χάρη στο φιλότιμο κυρίως των ανθρώπων που εργάζονται σε αυτό τον χώρο.
Xάρης Λυδάκης: Επειδή υπάρχει μια αντίφαση σε εμένα, αντιλαμβάνομαι την έννοια του challenging σαν σημαντικό message αλλά δεν καταλαβαίνω γιατί δεν θέλετε να το ξανακάνετε; Για τα στελέχη τα οποία έχουν υψηλούς στόχους, πρέπει να το εξηγήσετε γιατί είναι σαν να τους κόβεται τα φτερά. Πιστεύω ότι είναι δήλωση μετριοφροσύνης από εσάς αλλά θέλω λίγο να μας πείσετε ότι δεν το εννοείτε.
Λ.Γ. Δεν είναι ότι δεν το συνιστώ να το κάνουν, ασυζητητί είναι μια τρομερή εμπειρία και πρέπει να είναι στόχος για κάποιους ανθρώπους αν δεν έχουν φτάσει σε αυτό το σημείο να το φτάσουν. Απλά σε προσωπικό επίπεδο πλέον θεωρώ ότι για να βοηθήσω την κατάσταση πρέπει να είμαι σε κάποιον άλλον ρόλο και δεν είναι αυτός ο ρόλος διοικητής νοσοκομείου, δηλαδή είναι καθαρά προσωπικό και θεωρώ επίσης ότι μέσα από τη διοίκηση του νοσοκομείου δυστυχώς είμαστε σαν να έχουμε χειροπέδες στα χέρια, δεν μπορούμε εύκολα να αλλάξουμε τα πράγματα. Θεωρώ ότι είναι άλλη διαδρομή που μπορούμε να αλλάξουμε τα πράγματα και προσωπικά έχω εντελώς διαφορετικό δρόμο. Είπα πριν ότι μπήκα ως τεχνοκράτης δεν είχα καμία σχέση με την πολιτική όταν μπήκα σε αυτόν τον χώρο και τώρα είμαι αποφασισμένος να ασχοληθώ με την πολιτική και δεν θέλω πλέον να ασχοληθώ αυτού καθαυτού με το νοσοκομείο.